Die Haghe

Heden ten dage...

Adres Augustijnendreef 15
Postcode 5611 CS
Plaats Eindhoven
Gemeente Eindhoven
Provincie Noord-Brabant
Coördinaten RD 161800,383255
Coördinaten WGS84 51.438689,5.484897
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens wo 25 december 2019
Gezien (12 mnd) 321
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 

Locatie:

Midden in het centrum van Eindhoven, tussen de Augustijnendreef, de Ten Hagestraat en Pad Mariënhage, ingebouwd tussen diverse nieuwbouw en de Augustijnenkerk ligt klooster Mariënhage, gebouwd op en met gebruikmaking van resten van kasteel ten Hage.
Kastelen in de omgeving

Over van middeleeuwse toestand:

Het huis bestaat momenteel uit een lange, smalle vleugel van twee bouwlagen, met een souterrain onder een zadeldak, waarop een dakruitertje. De voordeur bevindt zich in het midden van de voorgevel, bereikbaar door een trapje. Muurijzers geven het jaartal 1628 aan. In de jaren dertig van de vorige eeuw werd de oude vleugel achterwaarts uitgebreid met twee moderne vleugels. Op de zo ontstane binnenplaats liggen nog de resten van waarschijnlijk het oude kasteel. De tuin is afgesloten met een hek.
De onderbouw van het huidige gebouw is het oudste deel. De kelders met tongewelven en lampnisjes zijn nog origineel. Het bordesje van de voordeur lijkt gebouwd te zijn op een steunpijler van een brug. Op de binnenplaats aan de achterzijde zijn nog fundamenten teruggevonden, en er is nog een gedeelte van een soort galerij aanwezig.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
 

Bouwgeschiedenis:

(Bouw)fase 1 - 12e eeuw, 3e kwart t/m 1420
Typologie Motte
Zichtbare toestand: Intact

Bron:
(Bouw)fase 2 - 1420 t/m heden
Typologie < Geen >
Zichtbare toestand: Geheel overbouwd
Jan van Schoonvorst stichtte in 1420 Mariënhage officieel op zijn kasteel Ter Hage. In de stichtingsakte verklaart hij "op onser woninghe die Haghe genoempt inder prochien ons dorp Woensel buyten de stad Eyndhoven gelegen, te funderen te stichten ende te doteren een monster van canonicken regulier der orderen Sint Augustijn, welck monster men tot eeuwighen tijde 't onser liever vrouwen op die Haghen noemen sal". Hij stond daarvoor "de woninghe voirs. Met hueren gronde, graven, beemden, erfwegen ende alle anderen toebehoirten, gelic die in der prochien ende by onsere stadt voirs. Tusgen die Dommel daer vloeyende, den vestgrave onser voirs. Stad ende erven geheiten de Ravensdonck gelegen syn" af.

Bouwgeschiedenis:

Toen Jan van Schoonvorst in 1420 Mariënhage stichtte, heeft hij waarschijnlijk wel wat van zijn kasteel in moeten leveren. In 1645 is er echter nog sprake van een oud kasteel met een daarachter gelegen klooster met dezelfde naam. In hoeverre die twee gebouwen een eenheid vormden is niet bekend. Het klooster was gebouwd op een hoogte die in 1443 werd geslecht. Bij de aanleg van een kerkhof voor de kloosterlingen zijn restanten van een muur gevonden, die door de gebogen loop moeilijk tot de kloostergebouwen kan hebben behoord. Tussen 1579 en 1581 werd het huis als kazerne gebruikt, en na de val van Eindhoven in 1579 namen de Spanjaarden het huis in. In 1581 staken de Staatse troepen het huis in brand. In 1628 vond er een grondige verbouwing plaats. Eind 1794 gebruikten de Fransen de neerhuizing als graanschuur en in de kerk waren bakovens gebouwd. In 1834 werd de ruïne van de kerk afgebroken. Toen in 1890 de augustijnen het huis weer aankochten, bouwden zij in 1898 er weer een kerk bij en begonnen in 1908 een gymnasium. In de jaren dertig van de vorige eeuw werd het huis uitgebreid.

Bezitgeschiedenis:

De oudst bekende bewoner was Jan van Schoonvorst, een vooraanstaand edelman in Brabant. Het kasteel werd door Jan van Schoonvorst, burggraaf van Monjoie uitgeleend aan zijn secretaris, Gerard van Baussele in 1420 en daarmee kasteelheer. De augustijnen bleven met enkele onderbrekingen tot 1686 eigenaar van het complex. Toen werd het woonhuis van de rentmeester bij 's lands domeinen, en na 1791 werd het gedeeltelijk verhuurd. Van 1813 tot 1830 was het huis de woning van de familie Smits, en tot 1834 verbleef de president van de rechtbank mr. Andreas van Velthoven er. In 1834 werd het gebouw openbaar verkocht aan Jodocus van der Velden en Hendrik van Gennip. Eind 1890 kochten de Augustijnen het gebouw op en vestigden er opnieuw een klooster in.

Verwijzingen

Kastelenlexicon 0123
 

Algemeen:

Tekst: Peter van der Wielen, 2003

Afbeeldingen:

-'t Klooster den Hage te Eyndhoven, aquarel, H. Tavenier, 1786, Tilburg, KUB E 21/441.11 Augu (1)
-Klooster ten Hage, litho, J.F. Christ, P. Lauters, Tilburg, KUB E 21/441.11 Augu (9)
-Klooster Mariënhage, ets, anoniem, blz 31 uit 'Reize door de Majorij' door Hanewinkel, 1799, Tilburg, KUB E 21/441.11 Augu (4)
Plattegrond in Nico Arts - Het kasteel van Eindhoven, 1992
blz 24,25

Publicaties:

Nico Arts - De kastelen Blaarthem en Gagelbosch bij Eindhoven, 1996 -- blz 7

Nico Arts - Het Kasteel van Eindhoven, 1992 -- blz 22-27, 245 (met illustratie)

M. van Boven - Kastelen in Brabant; van burcht tot landhuis, 1982 -- blz 156

Anton van Oirschot - Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant : Hun bewoners en bewogen geschiedenis, 1981 -- blz 119/123,119/122E