Ronde en veelhoekige (polygonale) kastelen.
ca 1150 - 1350
De motte kastelen verouderde door de komst van ronde bakstenen kastelen. Het mottekasteel kent enkele nadelen:
- de aarden motteheuvels moesten zich lange tijd zetten voordat er een toren opgezet kon worden;
- in tijd van oorlog werd de heuvel ondergraven en storten de palissade in.
De ronden kastelen kenden een brede gracht en een hoge weergang. Hiermee werd de aanvaller op afstand gehouden en was ondergraven niet meer mogelijk. De mottekastelen werden soms geheel van een weermuur voorzienen hierop werd het kasteel verder uitgebouwd (Borssele, Heeswijk, Bronkhorst, Waardenburg). Teylingen is een van de meest gave voorbeelden van een in één keer opgetrokken rond kasteel. Een voorbeeld van een veelhoekig kasteel is Heusden het oudste gedeelte bestond uit twee gebouwen een vierkante toren en een 8-kantige toren in de tweede bouwperiode werd een zware ringmuur gebouwd.
Voorbeelden van ronde kastelen:
Naam |
Plaats |
Provincie |
Periode |
|---|---|---|---|
| Egmond | Egmond aan den Hoef | Noord-Holland | |
| Geysteren | Geysteren | Limburg | 1200 |
| Heusden | Oud-Heusden | Noord-Brabant | 12e eeuw |
| Teylingen | Sassenheim | Zuid-Holland | ca 1200 |
| Wouw | Wouw | Noord-Brabant | 13e eeuw |
Voorbeelden van polygonale kastelen:
Naam |
Plaats |
Provincie |
Periode |
|---|---|---|---|
| Bergh | 's-Heerenberg | Gelderland | 13e |
| Culemborg | Culemborg | Gelderland | 1270 |
| Horn | Horn | Limburg | 13e eeuw |
| Moermond | Renesse | Zeeland | 13e eeuw |
| Montfort | Montfort | Limburg | 1265 |
| Waardenburg | Neerijnen | Gelderland | 13e eeuw |
Bronnen:
H.L. Janssen, e.a.- 1000 jaar Kastelen in Nederland, 1996 blz. 45 - 56
Rob Gruben e.a. - De Delftse colleges Kastelenkunde van prof Jaap Renaud, 2008 blz. 51-56
Paul E. van Reijen - Middeleeuwse kastelen in Nederland, 1976 blz.54 - 70